DINAMIKA E NDRYSHIMIT POLITIK TË TURQISË

Politika e Turqisë, këto javët e fundit bëhet skenë e zhvillimeve spikatëse dhe kritike. 3 nga këto zhvillime ishin shumë të rëndësishme. E para ishte reforma gjithëpërfshirëse e arsimit që është konceptuar si 4+4+4. E dyta është fillimi në datën 4 prill 2012, i gjyqit të grushtit të 12 shtator 1980 i cili është mundësuar me ndryshimin e Kushtetutës që u pranua në referendumin e 12 shtator 2010. Ndërsa e treta është mbledhja e dytë e Miqve të Sirisë, që u zhvillua në 1 prill në Stamboll si rrjedhojë e politikës dhe iniciativës së Turqisë në lidhje me krizën që përjetohet në Siri.

3 zhvillimet e sipërpërmendura, edhe pse janë tema shumë të ndryshme nga njëra tjetra, kanë një pikë të përbashkët: Dinamika dhe kuraja në drejtimin e ndryshimit të politikës së Turqisë. Me këtë rast është vënë edhe një herë në dukje dinamizmi i ndryshimit politik për temat e reformave, demokratizimit dhe paqes ndërkombëtare të Turqisë. Në thelbin e kuptimit që shprehet si Modeli i Turqisë, qëndron ky dinamizëm ndryshimi. Në vend të kësaj apo asaj veçorie të Turqisë, ne flasim për faktin se ky vend kur është e nevojshme mund të bëjë ndryshime rrënjësore ose të pjesshme në mënyrë që të zhvillojë veten ose rajonin, pavarësisht se këto ndryshime mund të mos jenë të lehta. Sigurisht që nuk flasim për çdo lloj ndryshimi, por për atë pozitiv dhe drejt cilësisë. Nga ky aspekt, mendojmë se të gjitha zhvillimet e sipërpërmendura janë hapa seriozë për sa i përket mirësisë dhe cilësisë. Sigurisht që rezultatet e këtyre ndryshimeve nuk mund ti dijmë me siguri që tani; por duke i krahasuar me gjendjen aktuale, do të jenë më pozitive.

Ligji i reformës së arsimit 4+4+4 që i intereson më shumë se 16 milion nxënësve dhe familjeve të tyre, mendoj se do të jetë pozitiv duke e parë në 3 perspektiva. E para, ky sistem do të sjellë liri në zgjedhjen e fushës së zhvillimit individual të fëmijës. Duke e krahasuar me sistemin 8 vjeçar pa ndërprerje të arsimit, në sistemin e ri fëmijët do të kenë mundësinë të zgjedhin me periudha 4 vjeçare si dhe do të lindë mundësia e fokusimit në profesionin e dëshiruar. E dyta, kjo reformë do ti krijojë nxënësit mundësinë për tu drejtuar në profesione të ndryshme, që do të pasurojë kapacitetin e punësimit në Turqi. Ndërsa e treta është se do të ndjehet më tepër vetëbesim në zhvillimin individual dhe në krijimin e personalitetit. Në mënyrë që të sigurohen këto përfitime dhe që sistemi të vihet në jetë, sigurisht që duhet të merren masat e duhura për infrastrukturën e mjaftueshme fizike dhe specialistët e duhur të arsimit.

Kurse për sa i përket gjykimit të grushtimit ushtarak në 12 shtator 1980, i intereson tërë popullit, si për faktin që ndikimi i grushtit të 12 shtatorit pati një ndikim të gjerë ashtu edhe për faktin se ka edhe shumë të përfshirë në procesin e gjykimit. Shumë përfaqësues të partive në Kuvendin e Madh Popullor të Turqisë (Partia AK, CHP, MHP dhe BDP), shumë intelektualë, shkrimtarë, akademikë dhe përfaqësues të instituteve civile gjenden të pranishëm në këtë çështje. Mund të themi me plot bindjen se ky gjyq është një pikë kthesë shumë e rëndësishëm për sa i përket procesit të demokratizimit të Turqisë dhe po ndiqet me një interes të madh edhe nga shoqëria ndërkombëtare.

Turqia me këtë gjykim, kërkon për herë të parë llogari për traditën 30, madje 50 vjeçare të grushtit ushtarak. Në Turqi po përjetohet një pikë kthesë historike nga aspekti i demokratizimit, qenies civile, superioritetit të drejtësisë si dhe lirive të njeriut. Për këtë arsye pothuajse të gjitha komunitet e shohin pozitivisht procesin e gjyqit. Madje ky proces mbështet edhe nga partitë opozitare (CHP, MHP dhe TP) të cilat ishin kundër referendumit të Kushtetutës në 12 shtator 2010 që hapi edhe rrugën për gjykimin e ngjarjeve të 12 shtator 1980-ës. Duke lënë mënjanë rezultatin që do të merret nga ky proces, vetë hapja e gjyqit është një moment historik (një gur kilometrik) në politikën turke dhe kjo mund të bëjë që në të ardhmen të hiqet dorë nga iniciativa të tilla. Kur ky proces mendohet sëbashku me gjyqin e “Baljoz-it” që është një tjetër çështje në procedim, mund të ndërlidhet edhe procesi modernizimit qindravjeçar të Turqisë.

Tema e tretë e programit të sotëm është në lidhje me Sirinë. Mbledhja e Miqve të Sirisë që u zhvillua në Stamboll, është nisma e fundit e politikës së jashtme të Turqisë për paqen dhe sigurinë në veçanti në Siri dhe në përgjithësi në Lindjen e Mesme dhe në botë. Turqia në 10 vitet e fundit ka mirëpritur shumë mbledhje të rëndësishme ndërkombëtare dhe ka luajtur një rol paqësor. Nisma e Sirisë, është nisma aktuale e Turqisë.

Një nga vendimet e marra në këtë mbledhje është njohja e Këshillit Kombëtar të Sirisë, si përfaqësuesit e opozitës siriane, ndërsa tjetri ishte kërkesa për ti dhënë kohë Planit të Ananit. Kofi Anan, i dërguari i posaçëm i OKB-së dhe i Lidhjes Arabe mbi Sirinë e mori parasysh këtë kërkesë dhe i bëri të ditur Këshillit të Sigurimit të Kombeve të Bashkuara se i dha ultimatum Sirisë deri në datën 10 prill.

Nga mbledhja e Stambollit u vu re që, Turqisë nuk i ka ardhur një mbështetje e plotë dhe e fuqishme nga Shtetet e Bashkuara të Amerikës, Evropa madje edhe vendet arabe. Ata ndanë mendimet e tyre me Turqinë por për aplikimin e këtyre mendimeve nuk u morën masa përshpejtuese dhe të fuqishme. Në vend të kësaj, duke marrë parasysh qëndrimin e Rusisë dhe Kinës madje edhe të Iranit u kërkua që të vihet në jetë plani i Annanit. Nëse me këto rrugë do të mund të sigurohet paqja, atëherë mund të themi se janë realizuar edhe kërkesat e Turqisë. /trt/