Çfarë është orientalizmi?

Nga: Ali BULAÇ

Anders Behring Breivik, që vrau 76 njerëz në Norvegji, thotë: se ai është anti-islam. Është e qartë se ai ishte i motivuar nga islamofobia. Për të kuptuar më mirë kuptimin e rritjes së islamofobisë duhet të përpunojmë disa koncepte, njëra prej të cilave është orientalizmi. Çfarë është orientalizmi?

Shkurtimisht, orientalizmi është përcaktimi dhe përshkrimi i Orientit dhe Islamit nga pikëvështrimi i mentalitetit të Perëndimit. Orientalizmi është një konceptualizim i Islamit si fe, muslimanët si ndjekës dhe anëtarë të kësaj feje, gjeografia që muslimanët jetojnë në të, historia e tyre dhe shteti i caktuar i çështjeve sociale të këtij komuniteti. Një imazh konceptual, megjithatë nuk është e vërteta e saj. Kur mendja përshkruan një imazh ajo sheh atë që fokusohet më shumë në të dhe perceptimi i tij është i ndikuar kryesisht nga ku fokusohet. Prandaj, jo çdo imazh është objektiv, porse është më tepër një interpretim subjektiv. Ne mendojmë se perceptojmë realitetin sepse ne mund të shohim atë dhe respektojmë atë. Realiteti megjithat nuk zbulon gjithmonë veten si një e tërë, shumicën e kohës, ai fsheh disa karakteristika dhe dimensione. Kur ne bazojmë kuptimin tonë për diçka që shohim në shikim të parë, ne fakt shtrembërojmë atë që realiteti është në mendjen tonë. Ne deri në fund rindërtojmë dhe rikonstruktojmë çfarë është realiteti në të vërtetë. Për këtë arsye, një prej lutjeve të rekomanduara nga Profeti Muhammed (as) është: “O Allah! Më trego realitetin ashtu siç është”.

Në orientalizëm, Islami, muslimanët dhe orienti janë ripërcaktuar nga perspektiva e Perëndimit. Për më tepër, kjo gjithashtu i kërkon Orientit për të parë veten nga perspektiva e ridefinimit të Perëndimit.

Orientalizmi sigurisht nuk del nga askund, ai gradualisht zhvillohet, orientalizmi është laicizmi i perceptimit perëndimor të Islamit. Pas zhvillimeve në shekujt e 16 dhe 17, fizika, sociologjia dhe shkencat shoqërore u bënë më pak të varura nga feja në Perëndim, ndërsa perceptimi i Perëndimit për botën dhe në përcaktimin e tij për qeniet njerëzore u shkëput nga feja, ashtu sikurse qasja e tij ndaj Orientit dhe Islamit gjithashtu është shekullarizuar. Diskursi i ri dhe opinionet e reja që dolën gjatë kësaj periudhe çoi në orientalizëm. Në thelb, mentaliteti i Perëndimit dhe dalja e orientalizmit dhe imazhit që orientalizmi krijoi, ndanë të njëjtën perspektivë, me fjalë të tjera, nuk kishte dallime të vërteta në qasjen e tyre ndaj Orientit. Gjurmët e fesë në mendimin perëndimor u zëvendësuan me sekularizmin.

Para ardhjes së orientalizmit, bota e krishtere kishte një perceptim të caktuar për Islamin. Ky imazh reflektohet në diskursin e orientalizmit, të cilat ne mund t’i shohim në tekstet letrare dhe shkencore. Me fjalë të tjera, trashëgimia që ka një sfond historik ka qenë e ruajtur në një mjedis laik.

Kur u shpallë feja islame bota hebrenje dhe të krishterët nuk e njihnin atë si një fe të re. Të dy fetë kanë perceptuar Islamin si një kërcënim që nga shfaqja e tij.

Islami trajton tre pohime: Së pari, Islami është shpallje e fundit dhe feja e fundit, së dyti, Tora (tevrati) dhe Bibla janë të dy produktet e këtij Revelacioni, por ato kanë ndryshuar ndjeshëm – përmbajtja e tyre origjinale nuk ekziston më, dhe së treti, Islami, si shpallja e fundit, konfirmon se Tora dhe Bibla, gjithashtu bën referenca për ndryshimet artificiale në shkrimet e shenjta. Kështu, këto dy fe kanë nevojë për një model të ri që Islami paraqet mënyrën e zbulimit të origjinës së tyre të plotë në procesin e përsosjes historike. Kjo qasje themelore e mbajtur nga Islami vis-à-vis feve tjera hyjnore u hodh poshtë nga Hebreizmi dhe Krishtërimi, që është perceptuar edhe si një kërcënim. Ky kërcënim ka filluar definimin e marrëdhënieve ndërmjet feve.

Me kalimin e kohës Islami është përhapur në të gjithë kontinentet, ku së pari u shfaq në Gadishullin Arab, por pastaj është përhapur në të gjithë Lindjen e Mesme, Afrikën e Veriut, Azerbajxhan, Armeni dhe madje edhe në Kinë. Në këto zona, islami ka sfiduar në fakt dominimin e krishterimit. Veçanërisht në aspektin historik në qendrat e krishterimit (sot Siria, Jordania, Libani dhe Palestina) dhe pjesë të tjera të Lindjes së Mesme, krishterimi ka qenë i fortë dhe me ndikim. Megjithatë, ndikimi dhe dominimi i kësaj feje u dobësua pas mbërritjes së Islamit./orientalizmi.files.wordpress.com/